X-kom.pl to firma specjalizująca się w sprzedaży sprzętu komputerowego i elektroniki. Została założona w 2002 roku w Częstochowie. Firma posiada sklep internetowy funkcjonujący pod adresem www.x-kom.pl, jak również sieć 27 salonów rozlokowanych na terenie całego kraju.
W poniższym artykule zajmę się kwestią dostępności sklepu internetowego dla osób niewidomych, które do obsługi komputera wykorzystują program udźwiękawiający.
Na stronie znajduje się szereg nagłówków oraz punkty orientacyjne. Pierwszy punkt orientacyjny dotyczy baneru, formularza wyszukiwania oraz kilku innych elementów, między innymi przycisku logowania się oraz przycisku koszyka. Drugi punkt orientacyjny dotyczy menu nawigacyjnego strony. Trzeci natomiast przenosi do stopki strony. Osoby niewidome przeskakują po punktach orientacyjnych za pomocą klawisza „d” na klawiaturze.
Od razu da się zauważyć, że przycisk wyszukiwania nie jest poprawnie zaetykietowany, to znaczy osoba niewidoma słyszy jedynie „przycisk”, a powinna usłyszeć „przycisk szukaj”. Odczuwalny jest brak głównego punktu orientacyjnego, który przenosiłby do aktualnej promocji dnia, nazywanej tutaj „Gorący strzał” czy do polecanych produktów. Na szczęście można się tam dostać za pomocą nagłówków pierwszego i drugiego poziomu, co osoba niewidoma wykonuje naciskając klawisz „1” lub „2” na klawiaturze. Strona główna posiada poprawną strukturę nagłówków. Poszczególne kategorie posiadają nagłówek poziomu drugiego, a produkty w danej kategorii mają nagłówek poziomu trzeciego.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że banery reklamowe znajdujące się poniżej menu nawigacyjnego mają oddzielnie umieszczone grafiki i przyciski. Najpierw czytane są nazwy wszystkich grafik, a dopiero później nazwy przycisków. Dla osoby niewidomej jest to dezorientujące.
Da się też zauważyć, że po zejściu odrobinę w dół strony zmienia się jej górna sekcja. Znika menu nawigacyjne i zostaje zamienione na jeden rozwijany przycisk menu. Niestety nie jest on poprawnie zaetykietowany. Osoba niewidoma po wejściu na ten przycisk słyszy jedynie „klikalne”.
Po wejściu do którejś z kategorii produktów, np. do podzespoły komputerowe, jej nazwa wyświetlana jest jako nagłówek pierwszego poziomu, co jest bardzo dobrą praktyką. Następny jest napis „Kategorie”, który został umieszczony pod nagłówkiem poziomu trzeciego, co akurat nie jest poprawne, ponieważ nie została zachowana struktura i odpowiednia hierarchia nagłówków. Można jednak to w jakiś sposób usprawiedliwić, ponieważ napis „Kategorie” znajduje się w menu bocznym strony. W głównej części strony znajduje się kolejny napis „Kategorie”, który jest już pod nagłówkiem drugiego poziomu. Poszczególne podkategorie widnieją tu jako grafiki i linki. Jest to problematyczne dla osób niewidomych, ponieważ przejście przez taki spis zajmuje wiele czasu. Najpierw osoba niewidoma słyszy np. „linki grafika procesory”, następnie „link procesory”, później „link sto jedenaście”, a następnie „link jedenaście podkategorii”. Zdecydowanie lepiej byłoby użyć nagłówków trzeciego poziomu dla nazw poszczególnych podkategorii. Po wejściu w podkategorię „procesory” nie zauważam problemów z dostępnością. W menu bocznym znajdują się filtry. Umieszczone tam pola wyboru oraz pola edycyjne zachowują się prawidłowo. Jest też przycisk „Pokaż wszystkie filtry”, po kliknięciu w który wyświetla się okienko dialogowe. Fokus czytnika ekranu jest poprawnie przenoszony na to okienko, a jego zawartość jest w pełni czytelna. Jedyne, co można by tu usprawnić, to dodać nagłówki do poszczególnych kategorii filtrów.
Poszczególne procesory znajdują się pod nagłówkiem poziomu trzeciego, co jest bardzo dobrym rozwiązaniem i niesamowicie ułatwia osobom niewidomym przemieszczanie się po oferowanych produktach. Jest tu jednak pewien problem z dostępnością. Mianowicie przy każdym produkcie znajduje się ikona umożliwiająca dodanie produktu do ulubionych. Niestety nie posiada ona żadnej etykiety i osoba niewidoma słyszy jedynie „przycisk”.
Po wejściu na stronę produktu zauważyć można, że nazwa procesora znajduje się pod nagłówkiem poziomu pierwszego, co jest bardzo dobrym rozwiązaniem. Niestety tuż za nazwą procesora znaleźć można pierwszy problem z dostępnością. Znajduje się tu sześć gwiazdek służących do oceny produktu. Niestety nie zostały one zaetykietowane i osoba niewidoma słyszy na każdej z nich „link grafika”. Przydałoby się też dodać informację, ile gwiazdek ma dany produkt. Następne w kolejności są informacje o gnieździe procesora, taktowaniu, liczbie rdzeni oraz pojemności pamięci podręcznej. W każdy z tych elementów można kliknąć, co spowoduje wyświetlenie okienka dialogowego. Fokus czytnika ekranu jest poprawnie przenoszony na zawartość okienka, za co należy pochwalić twórców strony. Jest jednak jedna rzecz, którą należałoby poprawić. Mianowicie po najechaniu na któryś z tych elementów czytnik ekranu wymawia „klikalne”, a powinien mówić „link”.
Następne w kolejności na stronie są cena produktu, kontrolka wyboru ilości sztuk oraz przycisk „Dodaj do koszyka”. Kontrolkę wyboru ilości sztuk należałoby poprawić, ponieważ mówi „lista jeden”, a powinna mówić „lista rozwijana jeden”. Następne w kolejności są przyciski sprawdzania dostępności. Działają one prawidłowo i poprawnie przenoszą fokus czytnika ekranu na okienko dialogowe. Problem występuje za to w okienku „koszt dostawy”. Kliknięcie napisu „Kurier – InPost, UPS, FedEx, DTS, PickPack” powoduje wyświetlenie dodatkowej treści. Czytnik ekranu mówi w tym miejscu „klikalne”, a powinien mówić „przycisk zwinięte”. Podobny problem występuje w oknie dialogowym, które pojawia się po kliknięciu w przycisk „Dostępny w salonach”. Wyświetla się wtedy lista miast wraz z informacją o ilości dostępnych sztuk produktu. Po kliknięciu w nazwę miasta pojawiają się informacje o jego adresie oraz godzinach otwarcia. Tutaj również czytnik ekranu powinien wymawiać „przycisk zwinięte”, a po rozwinięciu powinien wymawiać „przycisk rozwinięte”.
W następnej części strony pojawia się kilka klikalnych elementów, z których pierwszy jest nieopisany i jego kliknięcie nie powoduje zauważalnej dla osoby niewidomej reakcji. Pozostałe to Promocja, Opis, Specyfikacja, Akcesoria i Opinie. Każdy z nich powinien być oznaczony jako link i powinno dać się do niego przejść klikając tabulator.
Dalsza część strony została podzielona na sekcje nazwane tak, jak elementy klikalne wymienione w poprzednim akapicie. Są one oznaczone nagłówkiem poziomu drugiego, co wymaga pochwały, ponieważ ułatwia to nawigację po stronie osobom niewidomym. Poza tym została zachowana hierarchia nagłówków. Problemy zaczynają pojawiać się w sekcji „Opinie”. Pierwszą rzeczą w tej sekcji jest ocena użytkowników, po której wyświetlają się gwiazdki do oceny produktu, które ponownie nie są zaetykietowane. Dalszymi sekcjami na stronie są „Zdjęcia użytkowników” oraz „Opinie użytkowników”, które zostały oznaczone nagłówkiem poziomu czwartego, co jest złą praktyką. Powinien tutaj zostać zastosowany nagłówek poziomu trzeciego. Należy również wspomnieć, że w drugiej z wymienionych sekcji znajduje się napis „Filtruj”, a za nim lista rozwijana, która jest niepoprawnie oznajmiana jako „lista”.
Ostatnią częścią strony jest stopka. Pierwszymi elementami są tutaj newsletter oraz linki do aplikacji mobilnej. Z niewiadomego powodu newsletter został oznaczony nagłówkiem poziomu drugiego, a tekst „Aplikacja mobilna” nagłówkiem poziomu trzeciego. Jest to rażąca niekonsekwencja i zaburzenie hierarchii nagłówków. Ostatnim problemem na stronie produktu jest brak nagłówka dla słowa „Kontakt”.
Po dodaniu produktu do koszyka pojawia się okienko dialogowe w którym sugerowane są akcesoria, które można dodać do zamówienia. Na końcu okienka znajdują się dwa przyciski: „Wróć do zakupów” oraz „Przejdź do koszyka”. Przycisk „Przejdź do koszyka” jest niepoprawnie oznajmiany jako link.
Na stronie koszyka przydałoby się przypisać słowu „Koszyk” nagłówek pierwszego poziomu. Ponadto tutaj również występuje problem z listą rozwijaną wyboru ilości produktów, która jest niepoprawnie oznajmiana jako „lista”, a także brak jest etykiety dla przycisku dodania produktu do ulubionych.
Na stronie „Dostawa i płatność” znajduje się dość popularny ostatnimi czasy pasek postępu zamówienia. Zabrakło tu niestety informacji dla czytnika ekranu, na którym etapie znajduje się niewidomy użytkownik. Niewątpliwą zaletą tej podstrony jest oznaczenie napisu „Dostawa i płatność” za pomocą nagłówka pierwszego poziomu. Niestety to, co dzieje się dalej, na pochwałę nie zasługuje. Następne w kolejności nagłówki „Dostawa” oraz „Kupujesz jako” są poziomu trzeciego, co zaburza hierarchię nagłówków, po czym pojawiają się dwa nagłówki poziomu drugiego, tj. „Adres dostawy” oraz „Dane do faktury”. Kolejne nagłówki są ponownie trzeciego poziomu. Zdecydowanie zabrakło tutaj konsekwencji.
W sekcji „Dostawa” wybranie kuriera powoduje wyświetlenie się dwóch opcji dostawy. Są to „Dostawa standardowa” oraz „Dostawa na dzisiaj”; Niestety nie zostały one poprawnie oznaczone i niewidomy użytkownik słyszy jedynie „grafika klikalne”. Powinny one być oznaczone jako przycisk lub przycisk opcji. Wybranie opcji „Odbiór w salonie x-kom” powoduje wyświetlenie się przycisku „Wybierz salon”. Po kliknięciu w niego pojawia się okienko dialogowe z listą salonów. Zaraz obok przycisku „Wybierz” znajduje się nieopisany przycisk, którego naciśnięcie powoduje wyświetlenie się szczegółowych informacji o danym salonie.
Wybranie opcji „Paczkomaty 24/7” powoduje wyświetlenie się dwóch sposobów dostawy: „Dostawa standardowa” oraz „Paczka w weekend”. Obydwie opcje są czytane jako „klikalne grafika”, co nie jest poprawnym zachowaniem. Powinny być one czytane jako przycisk lub przycisk opcji. Podobny problem występuje w sekcji „Płatność” w opcji „Raty”
Kolejną stroną w procesie składania zamówienia jest „Podsumowanie”. W przypadku wybrania odbioru produktu w salonie, w sekcji „Adres odbioru” widnieje adres wybranego salonu. Pod adresem znajduje się przycisk „godziny otwarcia”. Niestety nie został on poprawnie oznaczony i niewidomy użytkownik po najechaniu na ten przycisk słyszy „klikalne godziny otwarcia”, a powinien usłyszeć „przycisk zwinięte godziny otwarcia”.
Podsumowując: strona internetowa x-kom.pl nie posiada błędów uniemożliwiających osobie niewidomej zrobienie zakupów, jednakże wymaga kilku poprawek, aby można było ją uznać za w pełni dostępną i przyjazną osobom z dysfunkcją wzroku.