Wprowadzenie
Poranna kawa i śniadanie, które spożywamy po obudzeniu ze snu, będącego najczęściej podsumowaniem obfitego w dużą liczbę zadań do wykonania dnia, warunkują w nas potrzebę ustalenia najważniejszych tematów, jakie będą w danym momencie podejmowane często wśród naszego otoczenia.
Niewątpliwie w tym pomaga radio, a zwłaszcza mobilne aplikacje, które umożliwiają weryfikowanie informacji w momencie, gdy nie mamy możliwości słuchania stacjonarnego radioodbiornika.
W niniejszym materiale chciałbym zaprezentować mobilne narzędzie jednej z najbardziej opiniotwórczych stacji radiowych w Polsce, a mianowicie Radia ZET.
„O tym powinieneś wiedzieć”, „Stop wojnie” czy „Pierwsze źródło informacji” to slogany, które towarzyszą słuchaczom tej rozgłośni w niemal każdym momencie emisji serwisów informacyjnych.
Należy odpowiedzieć sobie na pytanie: Czy tej stacji towarzyszy hasło związane ze spełnianiem standardów dostępności do informacji dla wszystkich? Uczynimy to, analizując aplikację mobilną powyższego radia pod kątem responsywności VoiceOver z poszczególnymi elementami jej okna.
Karty aplikacyjne
Po wejściu w aplikację, warto przemieścić się na dół ekranu, gdzie odnajdziemy następujące karty: Radio, Teraz gramy, Kanały muzyczne, Podcast oraz Kontakt.
Jako użytkownik aplikacji uważam, że są one bardzo sensownie zrobione, przynajmniej nie ma takiej sytuacji, że któraś z nich nie jest zaetykietowana. Jest to ważne dla osoby niewidomej, gdyż każdy brak odczytu zakładek, bądź złe ich anonsowanie przez narzędzie inteligentnego rozpoznawania VoiceOver, powoduje dezorientację, a często brak możliwości korzystania z danego elementu.
Używając mobilnej nakładki witryny Radia ZET, natknąłem się na parę problemów dostępnościowych w obrębie poszczególnych kart, o których będę opowiadał w kolejnych paragrafach.
Responsywność karty Radio
Tak jak wspomniałem na samym początku, po wejściu w mobilną aplikację Radia ZET, pierwszą zakładką, którą możemy zobaczyć w dolnej części ekranu, jest Radio.
Niestety, już w tym miejscu spotkałem się z niedogodnościami w korzystaniu z aplikacji, które wynikały z dużej ilości reklam niemożliwych do zamknięcia za pomocą wyjętego poprzez inteligentny Screen recognition przycisku „Zamknij” i kliknięcia w niego gestem dwukrotnego stuknięcia palcem w środek ekranu.
Najciekawsze w tym wszystkim jest to, że przycisk, który znajdziemy za widżetem odtwarzania, po włączeniu funkcji rozpoznawania ekranu, oznajmiany jest jako „Zamknij”. Nie jest tak, że pojawia się on zawsze, ponieważ, gdy chcemy zobaczyć zawartość ekranu po ukazaniu się natrętnej reklamy, maksymalizowane są karty z nią związane, a nie te, które dotyczą aplikacji.
Widać to zwłaszcza na poziomie znajdujących się w sekcji ekranu poświęconej grupie przeglądania tak zwanych banerów klikalnych, które za pomocą głównych odnośników, odsyłają nas na strony reklamowanych firm.
W takiej sytuacji należy deweloperom zaproponować następujące rozwiązanie: po wejściu w aplikację i ukazaniu się natrętnych reklam, istnieje potrzeba stworzenia nakładki, mającej na celu możliwość zamknięcia takowych, poprzez polecenie zamknij.
Jeśli chodzi o samą kartę Radio, na środku ekranu znajdujemy jej poszczególne elementy. Pierwszy przycisk opisany jest przez inteligentne rozpoznawanie VoiceOver jako „Odtwórz”.
Myśląc o tym z punktu widzenia użytkownika niewidomego, jestem wdzięczny twórcą za stworzenie przedstawionego na początku paragrafu mechanizmu w jednej z aktualizacji systemu iOS. Równocześnie warto w tym miejscu zaapelować do deweloperów prezentowanej aplikacji, by przycisk został zaetykietowany domyślnie jako „Odtwórz”, gdyż nie wszyscy mają włączone inteligentne rozpoznawanie i to z różnych względów tego nie chcą uczynić, ale przede wszystkim wymogi te są zawarte w wytycznych tak zwanej standaryzacji dostępnościowej.
Jeśli chodzi o hierarchiczność aplikacji, podstawowym problemem jest wtłoczenie kart informacyjnych w zakładkę poświęconą radiu, i tak zwane dublowanie wiadomości.
Korzystając z mobilnego narzędzia Radia ZET, zauważyłem, że przycisk „Wiadomości” jest zaznaczony domyślnie, a w jego obrębie znajdują się poszczególne działy. Łatwiej dla osoby niewidomej jest poruszać się w jego obrębie, gdy stworzona zostanie odpowiednia zakładka pod nazwą „Wiadomości”, a w obszarze jej drzewa poszczególne działy w formie przycisków.
Dublowanie informacji, o którym wspomniałem polega na tym, że na środku ekranu możemy odnaleźć tak zwane grupy przeglądania, które przedzielone są widżetami odpowiednimi dla działu, którego poszczególne informacje dotyczą.
Jest to o tyle dziwne rozwiązanie, że zarówno po tapnięciu w ów widżet, jak i w daną informację, otrzymujemy ten sam efekt. Mianowicie jesteśmy przeniesieni do witryny internetowej radia, z której możemy taką depeszę odczytać.
Warto, aby twórcy pomyśleli o rozwiązaniu, polegającym na umieszczaniu poszczególnych wiadomości w nagłówkach aplikacji, jednocześnie pozostawiając grupę widżetów opisujących poszczególne działy informacyjne, znajdujących się na środku ekranu. Wówczas osoba niewidoma jest w stanie szybciej do tej depeszy dotrzeć. Przykładowo wchodzimy w nagłówek poziomu pierwszego pod nazwą „Najnowsze” i tam znajdujemy najświeższe informacje.
Warto również w tym miejscu powiedzieć, że po wejściu w interesujący nas news poprzez widżet z przypisanym do niego odpowiednim działem, zostajemy przekierowani na stronę internetową stacji, bez konieczności zatwierdzania informacji o przetwarzaniu danych osobowych. Wchodząc w taką wiadomość poprzez odnośnik z jej tytułem, musimy w powitalnym oknie witryny zatwierdzić ową informację RODO, jednak po stuknięciu w środek jednym palcem, nie zawsze taki przycisk zniknie, a jego „wiszenie” na ekranie powoduje brak możliwości przeczytania interesującej nas wiadomości.
Jako użytkownik niewidomy zalecałbym rozwiązanie mające na celu konsolidację strony internetowej i aplikacji mobilnej. Mechanizm taki działałby na zasadzie zastąpienia przekierowywania do strony internetowej umieszczeniem zaetykietowanych linków w aplikacji i stworzeniem możliwości odsłuchania danej informacji przez osobę niewidomą, odczytywanej syntetycznym głosem.
Dział Radio, który znajduje się w obrębie głównego drzewa Wiadomości, powinien być częścią zakładki o tej samej nazwie, mówiąc krótko, wszystkie ogłoszenia, artykuły i materiały zawierające ciekawostki z życia stacji powinny być wyodrębnione osobnym nagłówkiem umieszczonym za przyciskiem „Odtwórz”.
Takie rozwiązanie również uczyniłoby aplikację bardziej przejrzystą i łatwiejszą w obsłudze za pomocą gestów VoiceOver.
Dostępność karty Podcast
Każdy z nas ma ulubione pasma radiowe, jednak naszym głównym problemem z ich słuchaniem bywają nasze możliwości czasowe. Czasem zdarza się tak, że gdy w radio emitowane jest nasza ulubiona audycja, mamy do zrobienia rzeczy, które nas skutecznie odciągają od jej słuchania. Aby więc nie stracić ważnych dla nas momentów w programach, których słuchamy, stworzono kartę podcasty zawierającą odcinki archiwalne najważniejszych bloków emisyjnych stacji radiowej.
Radio ZET również posiada zakładkę Podcast, która w mej ocenie jako użytkownika, także nie jest w pełni przystosowana do potrzeb osób niewidomych, a to z tego względu, iż źle są umieszczone niektóre elementy interfejsu.
Największym błędem dostępnościowym tej zakładki jest tak zwane globalne umieszczenie suwaka, który – poza wartościami przesuwanymi gestem jednego palca w górę i w dół – nie jest odczytywany przez VoiceOver.
Z tego też powodu należałoby zaetykietować ów suwak jako, na przykład, pasek przewijania i stworzyć jego mechanizm działania w sposób lokalny, czyli dopiero po wejściu w odcinek danej audycji. W obecnym stanie rzeczy osoba niewidoma może się pogubić. Może myśleć, że przesuwa pasek przewijania w obrębie audycji, której w danym momencie nie słucha, i po jej włączeniu może być zdezorientowana faktem, iż nie znajduje się na jej początku, ale w miejscu przesunięcia regulatora przewijania.
Podcasty, jak wcześniej wspomniałem, to zakładka poświęcona zarządzaniu naszym harmonogramem, jeśli chodzi o słuchanie ulubionych audycji. Z tego też powodu warto zastanowić się, z jakich jeszcze powodów karta podcasty niedostatecznie spełnia oczekiwania użytkowników, zwłaszcza niewidomych.
Chodzi przede wszystkim o brak podziału tych publikacji audio na poszczególne działy, wyróżnione odpowiednimi nagłówkami. W przypadku osób niewidomych jest to ważna kwestia, zwłaszcza z technologicznego punktu widzenia. Jeśliby deweloperzy taką część interfejsu zaimplementowali, wówczas użytkownicy z dysfunkcją wzroku mogliby po karcie „Podcast” poruszać się za pośrednictwem tak zwanego pokrętła VoiceOver, czyli wyzwalacza poszczególnych zbiorów obiektów znajdujących się na stronie internetowej, bądź w obrębie poszczególnych elementów interfejsu w systemie iOS.
Wartym podkreślenia jest również fakt, że aplikacja w prezentowanej zakładce nie posiada możliwości autoodtwarzania podkastów w gałęzi jednego pasma. Wobec powyższego warto byłoby taki mechanizm stworzyć poprzez utworzenie dodatkowego kodu źródłowego mobilnego narzędzia, odpowiedzialnego za anonsowanie przycisku włączenia, bądź wyłączenia autoodtwarzania.
Bardzo ważna jest przy tym dobra kooperacja pomiędzy aplikacją i programem odczytu ekranu, więc prezentowany przycisk powinien być zaetykietowany jako „Włącz autoodtwarzanie”.
Zdarza się tak, że chcemy posłuchać paru odcinków jakiejś audycji. Nie jest dobrze, jeśli musimy w gąszczu archiwów podcastowych przeszukiwać interesującej nas części programu, dlatego opcja autopilota powinna być przez twórców narzędzia mobilnego stworzona.
Wracając jeszcze na chwilę do obecnego interfejsu zakładki „Podcast”, na uwagę zasługuje fakt braku reklam, utrudniających poruszanie się po aplikacji za pomocą czytnika ekranu VoiceOver, co jest jak najbardziej pożądane z punktu widzenia standardu dostępności.
„Graliśmy”, czyli jak wyłowić swego ulubionego wykonawcę przy pomocy aplikacji mobilnej Radia ZET
Oprócz audycji, których lubimy w radiu słuchać, są i piosenki, na których dźwięk nasza dusza czuje się spokojniejsza, a nasze serce gotowe na opanowywanie emocji, związanych z przeciwnościami naszego życia. Kierownictwa stacji radiowych od dawna wychodzą więc z propozycją, by pewną część głównej witryny swego nadawcy przeznaczyć na wypisywanie listy artystów, których utwory były grane w danym momencie dnia. Nie inaczej postąpiło Radio ZET, które w swej aplikacji mobilnej posiada kartę, o nazwie „Graliśmy”.
W przypadku omawianej aplikacji sprawa nie jest zbyt prosta, jak chodzi o poruszanie się w jej obrębie, ponieważ już po wejściu w zakładkę i przesuwaniu palcem prawo/lewo, wyświetlanych jest sześć obrazków, które przez funkcję inteligentnego rozpoznawania VoiceOver, są uznawane jako teksty mogące być wszczepione w środek owych ilustracji.
Szczęśliwie, z punktu widzenia osoby niewidomej, można odszukać przycisk „Close Advertisement”, będący na środku ekranu i stuknąć w niego dwukrotnie jednym palcem, co spowoduje płynne przejście do zawartości wspomnianej zakładki „Graliśmy”. Tutaj można napotkać problem, związany z etykietowaniem przycisków, które można by zamienić na karty. Mamy takie trzy widżety: Wcześniej, Później i Wróć. Pierwszy z nich nie jest nawet anonsowany przez narzędzie rozpoznawania ekranu przez VoiceOver, natomiast dwa pozostałe są źle odczytywane przez ów mechanizm. Przycisk „Później” oznajmiany jest jako zegar, natomiast guzik powrotu jest zaordynowany jako strzałka w dół. Po zamianie owych widżetów na karty, osoba niewidoma mogłaby płynnie się przemieszczać między nimi, a to z tego względu, że po wejściu w kartę, usłyszy charakterystyczny dźwięk, zatwierdzający swój wybór.
Tworząc karty, zamiast przycisków, sprawimy, że użytkownik z dysfunkcją wzroku pozbędzie się problemu wygaszania się zaraz po wejściu w element. Owo wygaszanie się sprawia, że taki użytkownik nie jest pewny, gdzie i czy wszedł w miejsce, które go w danym momencie interesuje.
Na podstawie własnych doświadczeń jako niewidomy posiadacz aplikacji radia mogę stwierdzić, że w zakładce „Graliśmy” warto utworzyć mechanizm odpowiadający za czynności eksportu zawartości pomiędzy aplikacjami, czyli na przykład kopiowanie i udostępnianie.
Nie jest to zbytnio skomplikowana operacja, ponieważ wystarczy napisać skrypt, umożliwiający stuknięcie jednym palcem w środek ekranu z przytrzymaniem. Owo przytrzymanie będzie mogło wywołać czynności eksportu zawartości pomiędzy urządzeniami. Opcja kopiowania ostatnio przeczytanej zawartości anonsowana poprzez czterokrotne stuknięcie czterema palcami w ekran, nie będzie w tym zakresie zbyt przydatna, gdyż kopiowanie do schowka działa w sposób lokalny, czyli na przykład do aplikacji „Muzyka” wkleimy tylko tytuł jakiegoś utworu, natomiast kopiowanie do schowka ostatnio przeczytanej kwestii odnosi się do całości zawartości elementu, na którym się w danym momencie znajdujemy, oznajmionej przez VoiceOver.
Nie trzeba więc wiele, aby powyższa zakładka była dla niewidomych użytkowników dostępna.
Kanały muzyczne
Każdy z nas ma swój ulubiony rodzaj muzyki. Dobrze wiedzą o tym również deweloperzy Radia ZET, którzy już zanim mobilne narzędzie zostało stworzone, wyszli naprzeciw muzycznym gustom słuchaczy, tworząc osobne kanały dla wszystkich.
Radio ZET posiada kilkanaście różnych kanałów, począwszy od kolęd, a skończywszy na muzyce z lat 80.
Niestety, zapomniano o użytkownikach niewidomych, a to z tego względu, że spis kanałów muzycznych jest stworzony w sposób niehierarchiczny i ja jako użytkownik aplikacji zauważyłem, że aby uruchomić konkretny kanał, trzeba trafić na odpowiedni przycisk. Nic nie byłoby w tym dziwnego, gdyby owe widżety nie były wtopione za nazwy danych kanałów. Tak jest to oznajmiane przez VoiceOver.
Aby ta karta była bardziej przystępna dla czytnika ekranu, należy zlikwidować spod znajdującego się na górnym pasku zakładki nagłówka, wektorowego przycisku odsyłającego do odtwarzania głównej anteny Radia ZET. Jest on bowiem w zakładce „Radio”, więc jego duplikowanie nie ma najmniejszego sensu. Oprócz tego trzeba poukładać przyciski w taki sposób, aby znajdowały się pod danym kanałem.
Najsmutniejsze jest to, że widżety odsyłające do słuchania poszczególnych anten Radia ZET nie są wewnątrz aplikacji zaetykietowane. Inteligentny mechanizm rozpoznawania tekstu przechwytuje jednak nazwy, które widzi i to dość adekwatne do tematu kanału, w który się w danym momencie tapie, jednak podpisanie pod każdym z nich przycisku poleceniem „Słuchaj” bezproblemowo pozwoliłoby poruszać się osobie niewidomej pomiędzy interesującymi kanałami muzycznymi.
Kontakt
To ostatnia zakładka, którą możemy znaleźć w prezentowanej aplikacji. Nie jest ona zbyt obszerna, problemów dostępnościowych również praktycznie nie posiada, jednak jedyną rzeczą, jaką trzeba zlikwidować to niezaetykietowany przycisk odtwarzania Radia ZET.
Zakładka posiada takie widżety jak: Zgoda RODO oraz More Info, czyli kontakt do redakcji.
Podsumowanie
Aplikacja mobilna Radia ZET nie jest jeszcze, jak widać, w pełni przystosowana do potrzeb osób z dysfunkcją wzroku. Należy jednak wierzyć, że jej deweloperzy wezmą sobie powyższe wskazówki do serca i wszyscy będą mogli korzystać ze sprawnie podawanych informacji każdego dnia i relaksować się przy dobrej muzyce, nie będąc ograniczonymi jej rodzajem przez brak możliwości przestawienia naszego smartfonu na inny kanał, a także, może w niedalekiej perspektywie, nabywać grane na antenie tej radiowej stacji utwory za pośrednictwem platform odpowiadających za dystrybucję muzyczną.